... معطوف بدان است، مسئلۀ «مسئولیت اخلاقی و دینیِ» انسان، مسئله‌ای است که ... معمای الف ـ بی‌معنی شدن مسئولیتِ اخلاقی ـ دینی انسان. معمای ب ... کیفر الٰهی خواهند بود. ... معمای مسئولیت انسان ... به نظر معتزله ... کند، اجماعی ساختگی، و مسئله را مسئله‌ای دروغ و غیر واقعی ...