• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

العدل

احفظ هذه المقالة بتنسيق PDF


العدل‌ في إصطلاح الحكماء عبارة عن وضع کلّ شی‌ء فی موضعه کما ینبغی وعلی ما ینبغی، و اعطاء کلّ ذی حقّ حقّه کما ینبغی وعلی ما ینبغی،و الاعطاء لکلّ قابل ما یقبله بقدر الطّاقة والاستحقاق وعلی نهج القابلیّة و الاستعداد، سواء کانت القابلیّة والاستعداد بحسب طبیعته الاولی وامکانه الذّاتی او باعتبار فطرته الثّانیة وامکانه الاستعداد، وسواء کانت القابلیّة بالاضافة الی کمالاته الاوّلیّة اوالثّانیة علی نحو الافاضة و الایجاد وبطریق التّهیّؤ و الاعداد.


هو استعمال الانسان افعال الفضیلة فیما بینه وبین غیره، ایّ فضیلة کانت.
[۱] الفارابي، إبي نصر، فصول منتزعة، ص۷۴.
الّذی ما نقص عنه کان ضعفا، وما زاد علیه کان اسرافا.

العدل فی الطّلب هو ما لم یمل الی الالحاح فی المسالة، ولا الی الابتهال و الخضوع، و العدل فی السّیاسة ما لم یمل الی عبوس موحش ولا ملق مدهش.و العدل فی البلاغة ما لم یقصر عن درک البغیة واصابة المعنی و قصد الغرض.
[۲] اخوان الصّفاء، جمع من المؤلفين، رسائل، ج۳، ص۱۲۰.


عبارت است از وضع هر شی‌ء در موضع خود کما ینبغی وعلی ما ینبغی.
عبارت از عطا کردن به هر صاحب حق، حقّ او را، کما ینبغی وعلی ما ینبغی.
عبارت است از عطا کردن به هر قابلی آنچه را که قابل او است به‌اندازه حوصله واستحقاق وبه نهج قابلیّت واستعداد، خواه آن قابلیّت واستحقاق بحسب جبلّت اولی وامکان ذاتی باشد ویا به اعتبار فطرت ثانیه وامکان استعدادی، نسبت بکمالات اوّلیّه باشد ویا نسبت بکمالات ثانیه به نحو افاضه وایجاد باشد وبه نهج تهیّه واعداد. (عبارة عن وضع کلّ شی‌ء فی موضعه کما ینبغی وعلی ما ینبغی، عبارة عن اعطاء کلّ ذی حقّ حقّه کما ینبغی وعلی ما ینبغی، عبارة عن الاعطاء لکلّ قابل ما یقبله بقدر الطّاقة والاستحقاق وعلی نهج القابلیّة والاستعداد، سواء کانت القابلیّة و الاستعداد بحسب طبیعته الاولی و امکانه الذّاتی او باعتبار فطرته الثّانیة وامکانه الاستعداد، وسواء کانت القابلیّة بالاضافة الی کمالاته الاوّلیّة اوالثّانیة علی نحو الافاضة والایجاد وبطریق التّهیّؤ والاعداد).
[۳] الزنوزي، ملا عبد الله، لمعات الهیّه، ص۴۵۶.
عبارت است از وضع هر شی‌ء در موضع خود کما ینبغی وعلی ما ینبغی. عبارة عن وضع کلّ شی‌ء فی موضعه کما ینبغی وعلی ما ینبغی).
[۴] الزنوزي، ملا عبد الله، لمعات الهیّه، ص۴۱۷.


عدل در واجب الوجود عبارت است از افاضه فیوضات وخیرات وافاده وجودات وکمالات، اوّلیّه بوده باشند یا ثانویّه، دنیویّه بوده باشند ویا اخرویّه بر هیاکل ماهیّات و قوابل ممکنات کما ینبغی وعلی ما ینبغی. (العدل فی الواجب الوجود عبارة عن افاضة الفیضات والخیرات وافادة الوجودات و الکمالات- اولیّة کانت‌ام ثانویّة، دنیویّة کانت‌ام اخرویة علی هیاکل الموجودات وقوابل الممکنات کما ینبغی وعلی ما ینبغی.
[۵] الزنوزي، ملا عبد الله، لمعات الهیّه، ص۴۵۷.
وضع هر شی‌ء است در موضع لایق به خود.(هو وضع کلّ شی‌ء فی موضعه اللّائق به).
[۶] السبزواري، ملا هادي، اسرار الحکم، ج۱، ص۵۱۵.    
[۷] السبزواري، ملا هادي، مجموعه رسائل، ص۲۶۷.


۱. ↑ الفارابي، إبي نصر، فصول منتزعة، ص۷۴.
۲. ↑ اخوان الصّفاء، جمع من المؤلفين، رسائل، ج۳، ص۱۲۰.
۳. ↑ الزنوزي، ملا عبد الله، لمعات الهیّه، ص۴۵۶.
۴. ↑ الزنوزي، ملا عبد الله، لمعات الهیّه، ص۴۱۷.
۵. ↑ الزنوزي، ملا عبد الله، لمعات الهیّه، ص۴۵۷.
۶. ↑ السبزواري، ملا هادي، اسرار الحکم، ج۱، ص۵۱۵.    
۷. ↑ السبزواري، ملا هادي، مجموعه رسائل، ص۲۶۷.


مجمع البحوث الإسلامیة، شرح المصطلحات الفلسفیة، المأخوذ من عنوان «العدل» ج۱، ص۲۰۴.    


الفئات في هذه الصفحة : الكمال النفساني | المصطلحات الاخلاقية | المصطلحات الفلسفيّة | المصطلحات الكلامية | أقسام العرض | تعريف الإصطلاحات | صفات المتضادات
جعبه ابزار