الفصل

احفظ هذه المقالة بتنسيق PDF

---

الفصل‌ في إصطلاح الحكماء عبارة عن کمال الممیّز الذّاتی، فهو الجزء المتداخل لماهيّة ومميّز لها.

---

یرسم بانّه کلّیّ یحمل علی الشّی‌ء فی جواب ایّ شی‌ء هو فی جوهره. صورة موجودة فی نفس محمولة علی کثیرین مختلفین بالنّوع من طریق ایّ شی‌ء هو. عبارة عن الحقیقة نفسها تفصیلا، کقولک: شراب مسکر. عبارة عن شی‌ء ذی حقیقة، کقولک: ناطق، و حسّاس. . عبارة عن کمال الممیّز الذّاتی.

---

ترکیب ماهیّت یا اعتباری باشد چون حیوان ابیض یا حقیقی، وخالی نباشد که بعضی اجزاء آن یا اعمّ باشد از آن دیگر وآن را ماهیّت متداخله خوانند، یا نباشد وآن را ماهیّت متباینه خوانند و جزء متداخله اگر تمام مشترک باشد میان او ونوعی دیگر جنس باشد والّا فصل. (انّ التّرکیب فی الماهیّة امّا اعتباریّ نحو قولنا، «حیوان ابیض» وامّا حقیقیّ، ولا یخلو هذا من ان تکون بعض اجزائه امّا اعمّ من الآخر ویسمّی الماهیّة المتداخلة، او لا ویسمّی الماهیّة المتباینة. و الجزء المتداخل ان کان تمام المشترک بینه وبین سائر الانواع فهو الجنس، والّا فهو الفصل). . جزء ماهیّت اگر جزء هیچ ماهیّتی که مخالف اوست نباشد فصل باشد. (انّ جزء الماهیّة ان لم یکن جزءا للماهیّات المخالفة لها فهو الفصل). هو القابل المحمول وهو لیس بشی‌ء.

---